گروه فرهنگی مشرق - هفته‌‌ی مهمی برای شهاب حسینی بود: پسر جوانی که دهه‌ی 70، با شور و شعف جلوی دوربین برنامه «اکسیژن» قرار گرفت و سعی کرد شکل و شمایل جدیدی به اجرای آن زمان برنامه‌های نوجوانان بدهد، بعد از گذشتن از مسیر «پلیس جوان» و تغییر مسیر با «درباره‌ی الی...» و «جدایی نادر از سیمین»، حالا درست زمانی که با نقش قباد سریال «شهرزاد»در مرکز تحسین و تمجید قرار داشت، هفته گذشته نخل طلای کن را در دست‌هایش گرفت.
قرار گرفتن نخل طلای کن در دست شهاب حسینی ، چیزی فراتر از یک اتفاق معمولی است. درست است که فرهادی، تجربه‌ای بالاتر از اینها دارد و با وجود اسکار، شاید نخل طلا آن طور که باید در کارنامه حرفه‌ای‌اش، اعجاب انگیز به نظر برسد اما اتفاق یک‌شنبه شب، مهم‌ترین اتفاق کارنامه‌ی بازیگری شهاب حسینی بود. حالا این بازیگر در بالاترین نقطه‌ی اوج قرار گرفته. داوران بین‌المللی، کارگردان‌های مهم و بازیگران درجه‌ی یک دنیا، فیلمش را روی پرده دیده‌اند، به وجد آمده‌اند، برایش دست زده‌اند و نهایتاً، نخل طلا را گذاشته‌اند در دست‌هایش این اتفاق معمولی نیست که برای هر بازیگر بیفتد. حالا دیگر شهاب حسینی، وضعیت عجیبی پیش رو دارد. با پیشنهادهای مختلفی از سوی کارگردان‌های مطرح جهان روبه رو می‌شود و از طرف دیگر، چشم امید سینمای ایران هم بیشتر از پیش به سمت اوست. راهی که حسینی از این به بعد پیش می‌گیرد، اهمیت زیادی دارد. چطور قرار است با این پیشنهادها روبه‌رو شود؟ این مسئله را در گفت و گو با علیرضا رئیسیان، کارگردان سینمای ایران که سال گذشته تجربه همکاری با این بازیگر را داشته، بررسی می‌کنیم.
با تصاحب نخل طلا توسط شهاب حسینی، او حالا یک بازیگر بین المللی است و کارنامه‌ی کاری او قطعاً با تغییرات فراوانی روبه‌رو می‌شود. تحلیل این مسئله را در گفت و گو با علیرضا رئیسیان، کارگردان سینما بخوانید.
... و حالا بعد از نخل طلا و اهمیت جایزه‌ی شهاب حسینی
جشنواره کن، بین جشنواره‌های درجه یک سینمایی جهان، اهمیت ویژه‌ای دارد. طبیعتاً گرفتن نخل طلای این جشنواره هم برای یک بازیگر ایرانی، افتخار عجیبی است. تا به حال بازیگران زیادی جوایز بین المللی دریافت کرده‌اند اما نخل طلای کن، جایگاه خاص خودش را دارد. علیرضا رئیسیان، درباره‌ی اهمیت جایزه‌ی شهاب حسینی می‌گوید: «بازیگران مختلفی بودند که در جشنواره‌های جهانی جایزه برده‌اند. عزت الله انتظامی در جشنواره شیکاگو برای «گاو»، لیلا حاتمی در جشنواره مونترال برای فیلم «ایستگاه متروک»، نیکی کریمی در جشنواره سن سباستین برای فیلم «سارا»، ترانه علیدوستی در جشنواره لوکارنو برای فیلم «من ترانه پانزده سال دارم»، رضا ناجی در جشنواره مرلین برای فیلم «آواز گنجشکها» و مجموعه بازیگران فیلم «جدایی نادر از سیمین» در جشنواره برلین جایزه بردند. در هر دوره، هر کدام از این جوایز خارجی مسیری را برای معرفی بازیگران تراز اول به جهان معرفی کرد، اما فستیوال کن، به لحاظ اهمیت، نسبت به دیگر جشنواره‌های رده‌ی الف دنیا در جایگاه بالاتری قرار می‌گیرد. این جایزه‌ی شهاب حسینی هم طبیعتاً به لحاظ درجه‌ی اهمیت، از دیگر جوایزی که تا به حال بازیگران گرفته‌اند، بالاتر است»
کارنامه‌ی حسینی بعد از نخل طلا
قرار گرفتن نخل طلا در دست شهاب حسینی، قطعاً آینده‌ی متفاوتی را پیش روی او می‌گذارد. حالا دیگر با یک سری کارگردان و مخاطب ایرانی طرف نیست. دیگر فقط منتقدان ایرانی نیستند که تک تک فعالیت‌هایش را زیر ذره‌بین می‌گیرند. کارگردان و منتقدان جهان، بازی او را دیده‌اند و از این به بعد، راه‌های مختلفی پیش‌رو دارد. در مواجهه با پیشنهادهای مختلف جهانی، یا باید مثل خیلی از بازیگران، عطای سینمای ایران را به لقایش ببخشد و برای همیشه از اینجا برود یا دست به گزینش بزند و طبق معیارهای موجود در ایران، در فیلم‌های مختلف جهانی بازی کند.
به نظر رئیسیان، روحیه شهاب حسینی با راه دوم بیشتر همخوانی دارد:«اگر خودم در چنین شرایطی قرار می‌گرفتم، حتما روش بینابنین را انتخاب می‌کردم. به برخی پروژه‌های بین المللی که با نظرات هنری خودم سازگار است، جواب مثبت می‌دادم و اصل انرژی‌ام را همچنان با سینمای ایران تقسیم می‌کردم. با روحیه‌ای که از شهاب حسینی سراغ دارم او هم همین مسیر را می‌رود. ضمن اینکه کارگردان‌ها و بازیگرانی که کامل از ایران مهاجرت کرده و رفته‌اند، هنوز در این سطح نتوانسته‌اند موفق باشند. یعنی جایزه‌ی اول کن یا برلین یا اسکار را ببرند. به هر حال الان نگاه جهان نسبت به سینمای ایران ویژه‌تر شده و بخصوص شهاب حسینی خیلی مورد توجه است»
تغییر برای حضور در عرصه‌ی جهانی
موفقیت شهاب حسینی در ایران به تثبیت رسیده و کارگردان‌های مطرح زیادی تجربه‌ی همکاری با او را دارند. با این حال قطعاً حضور در عرصه جهانی و بازی در فیلم های روز دنیا و تعامل با کارگردان‌های خارجی، ویژگی های خاصی را می‌طلبد. قطعاً حسینی باید برای مواجه شدن با دنیای جدید، تغییر و تحولاتی درون خودش به وجود آورد. رئیسیان که تجربه همکاری با این بازیگر را دارد، معتقد است که حسینی باید در برخی جهات تغییر کند«شهاب حسینی یکی از بازیگران حسی غریزی فوق العاده و با اخلاق و منش استثنایی است. چون من خودم با او کار کردم، دارم این را می‌گویم. طبیعتاً از این به بعد ممکن است پیشنهاداتی در جاهای مختلف دنیا به او بشود، منتها باید سطح توانایی مکالمه و برداشت‌ها از مسائل فرهنگی جهان را یک مقدار در خودش بالاتر ببرد. شهاب از نظر شخصی هم، بسیار آدم حسی و عاطفی است باید خیلی حرفه‌ای وکنترل شده‌تر با کارگردان‌های خارجی روبه‌رو شود. به خاطر اینکه مناسبات سینمای جهان خیلی با آنچه در داخل ایران می‌بینیم، فرق می‌کند. دیگر از آن دوستی و همگرایی که در پشت صحنه‌های ما وجود دارد، خبری نیست. در آنجا روابط خیلی تعیین کننده است. طبیعتاً شهاب به لحاظ روحی باید خودش را انطباق دهد. البته مهم‌تر از همه اینها زبان است که تسط روی آن از همه چیز بیشتر ضرورت دارد»
راهگشا برای تمام بازیگران مطرح سینما
جایزه‌ی بازیگری شهاب حسینی، قطعاً یک جایزه‌ی شخصی نیست. برای کل سینمای ایران اهمیت دارد. اینکه بین این همه بازیگر مطرح جهان، جایزه‌ی مهم کن در اختیار یک بازیگر ایرانی قرار بگیرد، جای افتخار دارد. رئیسیان معتقد است که این جایزه، روی آینده همه بازیگران مطرح سینمای ایران اثر گذا است:«بعد از اینکه فیلم «جدایی نادر از سیمین» اسکار گرفت در منطقه آمریکای شمالی و کانادا، سینمای ایران جور دیگری معرفی شد، چون تا قبل از آن، هیچ سابقه‌ی جذاب دیگری وجود نداشت. الان این بستری است که سایر بازیگران سینمای ایران هم می‌توانند از آن استفاده کنند. طبیعتاً این هم می‌تواند یک مقدمه و سابقه‌ی دوباره هم برای خود شهاب و هم بازیگران دیگر سینمای ایران باشد. جایزه شهاب، نه فقط برای او، که برای کل سینمای ایران اهمیت دارد. این موفقیت را به شهاب، فرهادی و تیم سازنده فروشنده تبریک می‌گویم. خیلی موفقیت درخشانی است و همه به آن افتخار می‌کنیم»
قرار گرفتن نخل طلای کن در دست شهاب حسینی ، چیزی فراتر از یک اتفاق معمولی است. درست است که فرهادی، تجربه‌ای بالاتر از اینها دارد و با وجود اسکار، شاید نخل طلا آن طور که باید در کارنامه حرفه‌ای‌اش، اعجاب انگیز به نظر برسد اما اتفاق یک‌شنبه شب، مهم‌ترین اتفاق کارنامه‌ی بازیگری شهاب حسینی بود. حالا این بازیگر در بالاترین نقطه‌ی اوج قرار گرفته. داوران بین‌المللی، کارگردان‌های مهم و بازیگران درجه‌ی یک دنیا، فیلمش را روی پرده دیده‌اند، به وجد آمده‌اند، برایش دست زده‌اند و نهایتاً، نخل طلا را گذاشته‌اند در دست‌هایش این اتفاق معمولی نیست که برای هر بازیگر بیفتد. حالا دیگر شهاب حسینی، وضعیت عجیبی پیش رو دارد. با پیشنهادهای مختلفی از سوی کارگردان‌های مطرح جهان روبه رو می‌شود و از طرف دیگر، چشم امید سینمای ایران هم بیشتر از پیش به سمت اوست. راهی که حسینی از این به بعد پیش می‌گیرد، اهمیت زیادی دارد. چطور قرار است با این پیشنهادها روبه‌رو شود؟ این مسئله را در گفت و گو با علیرضا رئیسیان، کارگردان سینمای ایران که سال گذشته تجربه همکاری با این بازیگر را داشته، بررسی می‌کنیم.
این یعنی بالاترین افتخار بازیگری برای یک بازیگر ایرانی. شهاب حسینی، جلوی چشم تمام دنیا روی سن رفت، دست‌هایش را بالا گرفت و مهم‌ترین جایزه‌ی بازیگری را گرفت. حالا سینمای ایران، یک بازیگر استثنائی دارد که قطعا از این به بعد، در مسیر تغییرات جدی قرار می‌گیرد.
با تصاحب نخل طلا توسط شهاب حسینی، او حالا یک بازیگر بین المللی است و کارنامه‌ی کاری او قطعاً با تغییرات فراوانی روبه‌رو می‌شود. تحلیل این مسئله را در گفت و گو با علیرضا رئیسیان، کارگردان سینما بخوانید.
... و حالا بعد از نخل طلا و اهمیت جایزه‌ی شهاب حسینی
جشنواره کن، بین جشنواره‌های درجه یک سینمایی جهان، اهمیت ویژه‌ای دارد. طبیعتاً گرفتن نخل طلای این جشنواره هم برای یک بازیگر ایرانی، افتخار عجیبی است. تا به حال بازیگران زیادی جوایز بین المللی دریافت کرده‌اند اما نخل طلای کن، جایگاه خاص خودش را دارد. علیرضا رئیسیان، درباره‌ی اهمیت جایزه‌ی شهاب حسینی می‌گوید: «بازیگران مختلفی بودند که در جشنواره‌های جهانی جایزه برده‌اند. عزت الله انتظامی در جشنواره شیکاگو برای «گاو»، لیلا حاتمی در جشنواره مونترال برای فیلم «ایستگاه متروک»، نیکی کریمی در جشنواره سن سباستین برای فیلم «سارا»، ترانه علیدوستی در جشنواره لوکارنو برای فیلم «من ترانه پانزده سال دارم»، رضا ناجی در جشنواره مرلین برای فیلم «آواز گنجشکها» و مجموعه بازیگران فیلم «جدایی نادر از سیمین» در جشنواره برلین جایزه بردند. در هر دوره، هر کدام از این جوایز خارجی مسیری را برای معرفی بازیگران تراز اول به جهان معرفی کرد، اما فستیوال کن، به لحاظ اهمیت، نسبت به دیگر جشنواره‌های رده‌ی الف دنیا در جایگاه بالاتری قرار می‌گیرد. این جایزه‌ی شهاب حسینی هم طبیعتاً به لحاظ درجه‌ی اهمیت، از دیگر جوایزی که تا به حال بازیگران گرفته‌اند، بالاتر است»
کارنامه‌ی حسینی بعد از نخل طلا
قرار گرفتن نخل طلا در دست شهاب حسینی، قطعاً آینده‌ی متفاوتی را پیش روی او می‌گذارد. حالا دیگر با یک سری کارگردان و مخاطب ایرانی طرف نیست. دیگر فقط منتقدان ایرانی نیستند که تک تک فعالیت‌هایش را زیر ذره‌بین می‌گیرند. کارگردان و منتقدان جهان، بازی او را دیده‌اند و از این به بعد، راه‌های مختلفی پیش‌رو دارد. در مواجهه با پیشنهادهای مختلف جهانی، یا باید مثل خیلی از بازیگران، عطای سینمای ایران را به لقایش ببخشد و برای همیشه از اینجا برود یا دست به گزینش بزند و طبق معیارهای موجود در ایران، در فیلم‌های مختلف جهانی بازی کند.
به نظر رئیسیان، روحیه شهاب حسینی با راه دوم بیشتر همخوانی دارد:«اگر خودم در چنین شرایطی قرار می‌گرفتم، حتما روش بینابنین را انتخاب می‌کردم. به برخی پروژه‌های بین المللی که با نظرات هنری خودم سازگار است، جواب مثبت می‌دادم و اصل انرژی‌ام را همچنان با سینمای ایران تقسیم می‌کردم. با روحیه‌ای که از شهاب حسینی سراغ دارم او هم همین مسیر را می‌رود. ضمن اینکه کارگردان‌ها و بازیگرانی که کامل از ایران مهاجرت کرده و رفته‌اند، هنوز در این سطح نتوانسته‌اند موفق باشند. یعنی جایزه‌ی اول کن یا برلین یا اسکار را ببرند. به هر حال الان نگاه جهان نسبت به سینمای ایران ویژه‌تر شده و بخصوص شهاب حسینی خیلی مورد توجه است»
تغییر برای حضور در عرصه‌ی جهانی
موفقیت شهاب حسینی در ایران به تثبیت رسیده و کارگردان‌های مطرح زیادی تجربه‌ی همکاری با او را دارند. با این حال قطعاً حضور در عرصه جهانی و بازی در فیلم های روز دنیا و تعامل با کارگردان‌های خارجی، ویژگی های خاصی را می‌طلبد. قطعاً حسینی باید برای مواجه شدن با دنیای جدید، تغییر و تحولاتی درون خودش به وجود آورد. رئیسیان که تجربه همکاری با این بازیگر را دارد، معتقد است که حسینی باید در برخی جهات تغییر کند«شهاب حسینی یکی از بازیگران حسی غریزی فوق العاده و با اخلاق و منش استثنایی است. چون من خودم با او کار کردم، دارم این را می‌گویم. طبیعتاً از این به بعد ممکن است پیشنهاداتی در جاهای مختلف دنیا به او بشود، منتها باید سطح توانایی مکالمه و برداشت‌ها از مسائل فرهنگی جهان را یک مقدار در خودش بالاتر ببرد. شهاب از نظر شخصی هم، بسیار آدم حسی و عاطفی است باید خیلی حرفه‌ای وکنترل شده‌تر با کارگردان‌های خارجی روبه‌رو شود. به خاطر اینکه مناسبات سینمای جهان خیلی با آنچه در داخل ایران می‌بینیم، فرق می‌کند. دیگر از آن دوستی و همگرایی که در پشت صحنه‌های ما وجود دارد، خبری نیست. در آنجا روابط خیلی تعیین کننده است. طبیعتاً شهاب به لحاظ روحی باید خودش را انطباق دهد. البته مهم‌تر از همه اینها زبان است که تسط روی آن از همه چیز بیشتر ضرورت دارد»
راهگشا برای تمام بازیگران مطرح سینما
جایزه‌ی بازیگری شهاب حسینی، قطعاً یک جایزه‌ی شخصی نیست. برای کل سینمای ایران اهمیت دارد. اینکه بین این همه بازیگر مطرح جهان، جایزه‌ی مهم کن در اختیار یک بازیگر ایرانی قرار بگیرد، جای افتخار دارد. رئیسیان معتقد است که این جایزه، روی آینده همه بازیگران مطرح سینمای ایران اثر گذا است:«بعد از اینکه فیلم «جدایی نادر از سیمین» اسکار گرفت در منطقه آمریکای شمالی و کانادا، سینمای ایران جور دیگری معرفی شد، چون تا قبل از آن، هیچ سابقه‌ی جذاب دیگری وجود نداشت. الان این بستری است که سایر بازیگران سینمای ایران هم می‌توانند از آن استفاده کنند. طبیعتاً این هم می‌تواند یک مقدمه و سابقه‌ی دوباره هم برای خود شهاب و هم بازیگران دیگر سینمای ایران باشد. جایزه شهاب، نه فقط برای او، که برای کل سینمای ایران اهمیت دارد. این موفقیت را به شهاب، فرهادی و تیم سازنده فروشنده تبریک می‌گویم. خیلی موفقیت درخشانی است و همه به آن افتخار می‌کنیم»
